Podobnie jak zapalenie tarczycy Hashimoto, choroba Gravesa i Basedowa ma podłoże autoimmunologiczne i prowadzi do rozwoju nadczynności narządu¹. U około 25–40% pacjentów z chorobą Gravesa i Basedowa stwierdza się oznaki klinicznie znaczącej oftalmopatii Gravesa (zapalenie i wytrzeszcz gałek ocznych)³. Chorobę Gravesa i Basedowa z towarzyszącą, umiarkowaną/ciężką oftalmopatią obserwuje się jednak u mniej niż 5% pacjentów².

Kto jest w grupie ryzyka rozwoju choroby Gravesa i Basedowa?

Najbardziej narażone na rozwój choroby są kobiety w wieku poniżej 40 lat³. Również palacze tytoniu mają większe prawdopodobieństwo rozwoju tego schorzenia oraz problemów z oczami w porównaniu z osobami, które nie palą.

Objawy choroby Gravesa i Basedowa

Przez długi czas choroba może pozostać nierozpoznana. Do objawów choroby należą^1,4:

• szybka praca serca,
• nerwowość i (lub) rozdrażnienie,
• lęk,
• trudności ze snem,
• utrata masy ciała bez zmian w diecie,
• osłabienie mięśni, szczególnie ramion i ud,
• wzmożona potliwość,
• przyspieszona praca jelit,
• skąpe lub rzadsze miesiączki,
• drżenie rąk,
• ścieńczenie skóry,   
• cienkie, łamliwe włosy.

Do objawów oftalmopatii Gravesa należą¹:

• zaczerwienione gałki oczne lub z cechami zapalenia,
• obrzęk tkanek wokół oczu,
• wytrzeszcz gałek ocznych,
• pogorszenie lub podwójne widzenie (bardzo rzadko).

Diagnostyka choroby Gravesa i Basedowa

Lekarz nie może rozpoznać choroby Gravesa i Basedowa wyłącznie na podstawie objawów. Do postawienia jednoznacznego rozpoznania należy wykonać badanie fizykalne i badania krwi¹. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się niskie stężenia TSH i podwyższone stężenia wolnej tyroksyny⁵. W celu określenia stopnia nadczynności tarczycy należy również oznaczyć stężenie trijodotyroniny (T3). Chorobę Gravesa i Basedowa można rozpoznać u osoby z nadczynnością tarczycy, powiększonym gruczołem tarczowym i współistniejącymi problemami ze wzrokiem⁵.

Leczenie choroby Gravesa i Basedowa

Lekarz omówi z pacjentem najlepsze możliwe opcje leczenia, które zahamują nadmierne wytwarzanie hormonów tarczycowych.

• Leki przeciwtarczycowe pomagają kontrolować nadczynność tarczycy, blokując syntezę hormonów w komórkach gruczołu tarczowego. Leczenie należy stosować przez co najmniej 6 miesięcy do 2 lat⁵. U niewielkiej liczby pacjentów choroba może całkowicie ustąpić⁵.
• Zniszczenie tkanki tarczycowej radiojodem to inna opcja leczenia, której efekty zazwyczaj są widoczne po 6–18 tygodniach od zastosowania⁵.
• Trzecią opcją postępowania jest operacyjne usunięcie fragmentu lub całego narządu⁵.

Dwie ostatnie metody leczenia mogą w obserwacji odległej prowadzić do rozwoju niedoczynności tarczycy⁵. Tym samym w celu normalizacji stężeń hormonów tarczycowych pacjenci muszą przyjmować właściwą suplementację¹. Jeśli w związku z chorobą Gravesa i Basedowa pacjent odczuwa uciążliwe objawy (jak szybka praca serca, lęk, nietolerancja ciepła i drżenie rąk), lekarz może tymczasowo zalecić leczenie beta-adrenolitykami, które po krótkim czasie sprawią, że chory poczuje się lepiej^4,5. Ponadto regularne kontrole gwarantują długotrwały sukces leczenia¹.

Przydatne strony www

 http://www.thyroid.org

Informacje dla pacjentów na temat zdrowia tarczycy opublikowane przez Amerykańskie Towarzystwo Tyreologiczne.

www.thyroid-fed.org

Informacje dla pacjentów opublikowane przez Thyroid Federation International.

www.merckserono.de

Therapiegebiete/Endokrinologische Erkrankungen/Schilddrüse/Broschüren „Ihr Hashimoto Ratgeber“ und „Ihr Basedow Ratgeber“

GL-NONE-00102

Data opracowania: Luty 2022 r.