TWOJE ZDROWIE

Tarczyca jest małym narządem o wielkim znaczeniu.

CIĄŻA

CHOROBY TARCZYCY A CIĄŻA

Ciąża powoduje wiele zmian fizjologicznych i hormonalnych w organizmie, które wpływają na gruczoł tarczowy i mogą potencjalnie zwiększać zapotrzebowanie na hormony tarczycy1. Ponadto w ciąży poziom hormonów tarczycy u płodu zależy również od hormonów dostarczanych przez matkę, co ma szczególne znaczenie w pierwszym trymestrze, kiedy tarczyca płodu jest jeszcze nieaktywna1. Dlatego też prawidłowe funkcjonowanie tarczycy matki w tym okresie jest niezwykle ważne, a matkom oczekującym potomstwa zaleca się sprawdzenie czynności tarczycy bezpośrednio po stwierdzeniu ciąży.


Uwaga: Kontrola czynności tarczycy jest szczególnie istotna u kobiet z endometriozą lub zespołem policystycznych jajników (PCOS), ponieważ schorzenia te wiążą się z większym ryzykiem występowania zaburzeń gruczołu tarczowego2.

Niedoczynna tarczyca a ciąża

Nieleczona niedoczynność tarczycy w ciąży może być bardzo niebezpieczna. Hormony tarczycy mają podstawowe znaczenie w rozwoju mózgu, a ich niedobór może narażać dziecko na rozwój problemów związanych z uczeniem się i rozwojem1.

Leczenie

Leczenie niedoczynności tarczycy u kobiet ciężarnych i nie ciężarnych jest identyczne. Kobiety te muszą codziennie przyjmować odpowiednie leki doustnie przez całą ciążę1. Leczenie niedoczynności tarczycy w ciąży jest niezwykle ważne, ponieważ chroni matkę i dziecko przed rozwojem potencjalnych powikłań. Kobiety z niedoczynnością tarczycy stwierdzaną przed ciążą będą wymagały zwiększenia dawki leku przed poczęciem i częstszych kontroli w ciąży w celu określenia prawidłowej dawki leku1.

Niedobór jodu a ciąża

Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do produkcji hormonów tarczycy, a w związku z faktem, iż organizm nie może go wytwarzać, musi być dostarczany z pożywieniem w ramach zbilansowanej, zdrowej diety3. Nawet łagodny niedobór jodu w ciąży może negatywnie wpływać na poród i rozwój dziecka, w tym powodować u niego niedoczynność tarczycy1. Dlatego zaleca się, aby wszystkie kobiety ciężarne i matki karmiące piersią codziennie przyjmowały suplementy diety zawierające jod3. Kobiety w wieku rozrodczym powinny przyjmować średnio 150 mikrogramów jodu na dobę. Ilość tę należy zwiększyć w ciąży i w okresie karmienia piersią, odpowiednio do 250 i 290 mikrogramów na dobę3.

Nadczynna tarczyca a ciąża

Nadczynność tarczycy u kobiet w ciąży jest w większości przypadków wywołana chorobą Gravesa i Basedowa1. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, w którym tarczyca wytwarza nadmierną ilość hormonów, co skutkuje rozwojem nadczynności.

Nieskuteczne leczenie nadczynności tarczycy w ciąży może zwiększać ryzyko urodzenia martwego dziecka, porodu przedwczesnego i zniekształceń ciała1.

Leczenie kobiet ciężarnych z nadczynnością tarczycy jest nieco inne niż to oferowane kobietom niebędącym w ciąży, ponieważ niektóre rutynowo stosowane leki mogą być niebezpieczne dla płodu1.

  • Kobiety z łagodną nadczynnością tarczycy bez objawów będą dokładnie monitorowane w ciąży; przy braku objawów i dobrym stanie zdrowia leczenie matki i dziecka nie jest jednak konieczne1.
  • Z kolei kobiety z ciężką nadczynnością i objawami będą przyjmować leki przeciwtarczycowe, jak metamizol lub propylotiouracyl. Ten ostatni jest używany jako preferowana opcja leczenia w pierwszym trymestrze ciąży1.
  • Beta-adrenolityki można stosować w ciąży w leczeniu przyspieszonej czynności serca “kołatania serca” i drżenia związanych z nadczynnością tarczycy, ale należy ich używać oszczędnie i tylko do momentu osiągnięcia kontroli zaburzeń za pomocą leków przeciwtarczycowych2.
  • W przypadku kobiet z uczuleniem na lub wymagających wysokich, potencjalnie niebezpiecznych dla płodu dawek leku można wykonać operacyjne usunięcie fragmentu tarczycy.
  1. Poppe K, Velkeniers B, Glinoer D. Thyroid disease and female reproduction. Clin Endocrinol (Oxf) 2007: 66: 309–321.
  2. American Thyroid Association. Thyroid disease and pregnancy. Available at https://www.thyroid.org/thyroid-disease-pregnancy/ Last accessed February 2022
  3. American Thyroid Association. American Thyroid Association (ATA) on the potential risks of excess iodine ingestion and exposure. Available at http://www.thyroid.org/american-thyroid-association-ata-issues-statement-on-the-potential-risks-of-excess-iodine-ingestion-and-exposure/. Last accessed February 2022

GL-NONE-00102

Data opracowania: Luty 2022 r.